Şarap dünyasında onlarca değişik üzüm çeşidi, peynirin türlü türlüsü ve herbiri için farklı ismi varken, tütün dünyasında niye o kadar çok çeşit olmasın?
İşin aslı da, gerçekten tütün ile ilgili çok fazla sınıflandırma olduğu. Bunların bir kısmı sadece jargon belki, ama önemli bir kısmı tütünler arasındaki farkı anlamak için şart.
Sadece sigara kullanmış, ya da kullanmasa da, sigara dışında tütün tanımamış insanlar için bu söylediğimi hayal etmek biraz güç olabilir, anlıyorum. Örneğin bu durum, hiç çay içmemiş biri için de aynı olabilir. Ama iyi bir çay sever, çayın en az 5 farklı çeşidini sayıp, ayırt edebilir. Bu durum kahve için de geçerlidir, araba modelleri için de. Bir hobinin/veya ilgi alanının ne kadar içine girerseniz, o dünyanın detayları daha anlamlı gelecektir. Pipo ve tütün dünyası için de durum böyle.
Bu çeşitleri iki bölümde inceleyelim: Tütün Kesimleri ve Tütün Türleri.
Tütün Kesimleri (İlgili videomuzu buradan görüntüleyebilirsiniz.)
Tütünü kesimine göre sınıflandırırken öncelikle tütün kesimine ve daha sonrada tütünün basılma/kurutulma şekline bakıyoruz. İlk kategoride:
Shag Tütün; En ince kesilmiş tütün türüdür, çoğunlukla sarma sigara için kullanılır. Pipo için kullanıldığı nadirdir çünkü fazla ince kesim olmasından dolayı istenenden daha hızlı ve daha sıcak yanacaktır.
Ribbon-Fiyonk Tütün; Basılmış tütünün pipo içimi için kesilerek paketlenmiş halidir. En sık kullanılan pipo tütünüdür, doldurması basittir ve yanma özellikleri pipoya uygundur. Shag'e göre daha yavaş ve daha uzun yanar.
Shag ve Ribbon kesimi tütünler, en sık karşılaşılan tütün türleridir. Aynı zamanda, pipoya doldurması ve yakılması nispeten kolaydır. 2. kategoride; Flake(basma, dilim) diyebileceğimiz tütün şekilleri ise, pipoya özgü oldukları gibi, doldurmak ve yakmak konusunda daha büyük özen isterler, ancak bu özeni karşılıksız bırakmazlar. Çoğu pipo severin en sevdiği tütünler arasından muhakkak flake tütün vardır ve çoğu kişinin favorisi olabilir. Öte yandan Türkiye’de flake tütün bulmanın ne yazık ki biraz daha zor olduğunu hatırlatalım… Tütün bulmakla ilgili şu yazıya göz atabilirsiniz.
Şimdi de “flake-dilim” kesimi tütünlere bakalım.
Flake-Dilim Tütün; Harmanlanan tütünlerin bir araya getirilmesi ve basılması sonucunda oluşur. Flake tütünü özel kılan, basıldıktan sonra bu şekilde bekletilerek yıllandırılmasıdır. Zaman içersinde farklı tütünlerin aromaları birbirleri ile karışır ve daha karmaşık tatlar sunarlar. Dilim dilim kesilmiş şekilde kutulanır ve satılır.
"Kırık Dilim" denilebilecek bu tütün, flake-dilim tütünlerin kısmen parçalanması ile oluşur. Bu anlamda flake ve ribbon kesimlerin arasında düşünülebilir.
*Flake-Dilim tarzı tütünler içilirken, pipocuya esneklik sağlar. İstendiği zaman flake, kağıt gibi katlanıp sıkıştırılarak pipoya koyulabilir ve uzun ve keyifli bir içim sağlar. Bununla beraber istenildiğinde, avcun içinde avuşturularak ribbon-fiyonk kesime benzer hale getirilir ve o şekilde de kullanılabilir.
"Bullseye" - Boğagözü veya daha Türkçe'ye uygun değişiyle öküzgözü diyebileceğimiz bu flake-dilim tütün, halatlara sarılıp sıkıştırılarak silindir haline getirilen ve bekletilen tütünlerin, dilimlenmesi sonucunda bu görünen hali alır. Farklı katmanlarda farklı tütünler kullanılabileceğinde, tütün harmanlayıcısına ayrı bir esneklik verir. Bu tütünlerin içimi genellikle serin ve dolgundur.
3. kategoride ise, bulması flake-dilim tütünlerden daha zor olmasa da, içimi daha zahmetli tütünler var. Bu tütünler, dilim tütünlerin, hiç dilimlenmemiş halleridir. Bu yüzden, bekletilmeye ve yıllandırılmaya çok uygundurlar. Ancak, içmeden önce kesilmeleri, ve gerekirse ufalanmaları gerekir.
Halat Tütün; içmeden önce kesmek ve ufalamak gerektirecektir. Öküzgözü/bozuk para şeklinde kesildiğinde pipoya değişik dizme ve içme şekilleri denenmesine fırsat vermesi açısından da ilginçtir.
Plug/Cake Tütün; bekletilmeye ve yıllandırılmaya özellikle müsaittir, ayrıca sıkıştırılmış yapısından dolayı tütün kolay kolay kurumaz. İstendiği kadarı içimden önce kesilir ve içime hazırlanır.
Genel tütün kesim türleri bunlardır, merak ettiğiniz veya eksik bulduğunuz olursa yorum yaparak paylaşabilir/sorabilirsiniz.
Yazının devamı: Pipo Tütününde Farklar – 2. Bölüm: Tütün Türleri
İyi içimler ve tütün bulmada iyi şanslar!